Logo
pałac
saski
0/4

O projekcie

O projekcie

KONCEPCJA, TREŚCI, POZYSKIWANIE MATERIAŁÓW AUDIOWIZUALNYCH

Zespół specjalnych serwisów internetowych Polskiego Radia – Izabella Mazurek, Bartłomiej Makowski, Jacek Puciato

NADZÓR I KONSULTACJE MERYTORYCZNE

Prof. Zbigniew Wawer, Joanna Borowska, Maria Wardzyńska, Zasław Adamaszek

KREACJA I PROJEKTOWANIE GRAFICZNE

Grzegorz Lipiński , Paweł Woźniak, Anna Szmida, Aleksandra Zając

INTRO/OUTRO

Scenariusz: Bartłomiej Makowski Animacja: Bartosz Tytus Trojanowski Montaż i udźwiękowienie: Grzegorz Lipiński Lektorzy: Mateusz Drozd, Mathew Farell

ZESPÓŁ DEWELOPERSKI, TESTERZY

Damian Luje Ponce, Alan Krawczyk, Marcin Kieruzel, Łukasz Kowalski, Paula Karolak, Mateusz Orłowski, Rozalia Przeworska, Michał Romańczuk, Marcin Żabicki

KOORDYNACJA TECHNICZNA

Grzegorz Kowalski

KOORDYNACJA

Krzysztof Kossowski, Katarzyna Milanowska, Marcin Rembacz, Dominik Szewczyk

Wideo

Dział produkcji multimedialnych Polskiego Radia

TŁUMACZENIA

Barry Keane, Mariya Shahuri, Piotr Siemiński, Irina Zawisza

MATERIAŁY DŹWIĘKOWE

Archiwum Polskiego Radia, Archiwum Radia Wolna Europa

ŹRÓDŁA FOTOGRAFII

Narodowe Archiwum Cyfrowe (NAC), Polska Agencja Prasowa (PAP), Forum, East News, Muzeum Powstania Warszawskiego (Ryszard Witkowski „Romuald”, „Orliński”; Józef Jerzy Karpiński „Jerzy”), Muzeum Warszawy, Biblioteka Narodowa w Warszawie, Biblioteka Narodowa w Krakowie, Biblioteka Naukowa Polskiej Akademii Nauk Polskiej Akademii Umiejętności (PAN PAU), Biblioteka Politechniki Warszawskiej, Mazowiecka Biblioteka Cyfrowa, Biblioteka Kongresu USA, Muzeum Narodowe w Warszawie, Muzeum Narodowe w Krakowie, Muzeum Narodowe we Wrocławiu, Urząd Miasta Warszawy, Bildarchiv Foto Marburg, Sächsisches Staatsarchiv, Wikimedia Commons (domena publiczna; CC BY-SA 4.0 – Kgbo), Muzeum Fryderyka Chopina w Narodowym Instytucie Fryderyka Chopina (fot. Waldemar Kielichowski)

ŹRÓDŁA FILMÓW

Filmoteka Narodowa Instytut Audiowizualny (Jan Ordyński, „Sztandar Wolności”), Biblioteka Kongresu USA („On the Firing Line with the Germans”), United States Holocaust Memorial Museum (filmy Juliena Bryena)

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego

Odbudowa Pałacu Saskiego, Pałacu Brühla oraz kamienic przy ulicy Królewskiej – prace przygotowawcze

Część VI

Insurekcja warszawska

Po drugim rozbiorze Polski stało się jasne, że zaborcy dążą do wymazania Rzeczpospolitej z mapy Europy. Ostatnią próbą ratowania niepodległości kraju było powstanie kościuszkowskie, które wybuchło 24 marca 1794 roku przeciwko Rosji i Prusom. Na czele insurekcji w Warszawie stanął gen. Stanisław Makronowski. Istotną rolę w czasie powstania odegrał szewc Jan Kiliński. O stolicę trzeba było bić się z przeważającymi siłami rosyjskiego garnizonu. Jedna z dwóch największych potyczek w mieście miała miejsce na dziedzińcu przed Pałacem Saskim.

Jan Kiliński

1760-1819

Niska izba. Grupa mężczyzn siedzi i stoi wokół stołu. Wszyscy mają na sobie kontusze i czapki. Centralna postać – mężczyzna z wąsami – przemawia do zgromadzonych.

Spisek Jana Kilińskiego

Ryc. Walery Eljasz-Radzikowski

Starcie pod Pałacem Saskim

Najważniejsze starcia insurekcji warszawskiej miały miejsce w pobliżu ul. Miodowej, gdzie znajdowała się kwatera główna Osipa Igelströma, dowódcy wojsk rosyjskich. Przedostanie się do okrążonego dowódcy było celem silnej kolumny rosyjskiej, która – by dotrzeć do wspomnianej kwatery – musiała przejść przez dziedziniec przed Pałacem Saskim. Tam została zatrzymana przez powstańców pod dowództwem kapitana artylerii Jacka (Hiacynta) Drozdowskiego. Rosjanie zostali powstrzymani przez znacznie mniejsze siły, co odbiło się na ich morale. Przegrana pod Pałacem Saskim umożliwiła Polakom odparcie wojsk rosyjskich w innych częściach miasta. Walki trwały do wieczora. Nad ranem 18 kwietnia Igelström musiał salwować się ucieczką z miasta. Warszawa była wolna. 

Obraz w złotej ramie przedstawia szereg mężczyzn ubranych w mundury. Przed nimi stoi mężczyzna w białym uniformie i wyciągniętą ręką składa przysięgę na sztandar.

Przysięga Tadeusza Kościuszki na rynku krakowskim

Autor: Michał Stachowicz

Insurekcja kościuszkowska

Insurekcja kościuszkowska stanowi jeden z filarów polskiej tożsamości narodowej. W okresie zaborów portret Tadeusza Kościuszki był częstym elementem wystroju wnętrz patriotycznych domów. W setną rocznicę insurekcji we Lwowie udostępniony został widzom monumentalny obraz „Panorama Racławicka” przedstawiający jeden z najważniejszych epizodów powstania – zwycięską dla powstańców bitwę stoczoną pod Racławicami 4 kwietnia 1794 roku. Przyjrzyj się wizji bitwy pędzla malarzy pod kierownictwem Jana Styki i Wojciecha Kossaka, poznaj najważniejsze fakty związane z insurekcją kościuszkowską.

Tadeusz Kościuszko

1746-1817

Panorama Racławicka

Jan Styka, Wojciech Kossak i in.

Rzeź Pragi

4 listopada 1794 roku wojska rosyjskie zdobyły prawobrzeżną część Warszawy – Pragę. Po jej zajęciu Moskale zamordowali od 6 do 20 tys. mieszkańców. Ta bezprecedensowa rzeź była szokiem dla dowódców powstania, i wraz z pogarszającą się sytuacją militarną oddziałów powstańczych doprowadziła do podjęcia decyzji o zakończeniu insurekcji. 16 listopada wojska powstańcze skapitulowały.  W 1795 roku Austria, Prusy i Rosja podzieliły między siebie pozostałe terytorium Rzeczpospolitej i wymazały państwo na 123 lata z mapy Europy.

Wnętrze domu, grupa umundurowanych żołnierzy morduje rodzinę – ojca, matkę i dziecko. Pozostali żołdacy przeszukują mieszkanie w poszukiwaniu kosztowności.

Rzeź Pragi

Ryc. Aleksander Orłowski

Rozdział II

Napoleon przed Pałacem

Rozdział II

1795 - 1918

subtitle0
0